İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) akademisyenleri, merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan depremlerle ilgili ön inceleme raporu hazırladı.
İTÜ’den yazılı açıklamayla paylaşılan raporun önsözünde Rektör Prof. ve mimarlık, gruplar halinde bölgedeki kentlerde inceleme ve gözlemlerde bulundu.
Deprem bölgesinde ilk tespit çalışmalarını hızlı bir şekilde tamamlayan akademisyenlerin ön rapor hazırladığını kaydeden Koyuncu, “Bölgedeki depremi analiz eden ve fay aktivitesini inceleyen bu rapor ‘ön tespit raporu’dur. ilerleyen günlerde ayrıca kamuoyu ile paylaşılacaktır.” ifadelerini kullandı.
Raporda, “Depremin jeolojik, jeofizik, jeodezi ve jeomorfolojik ön tespitleri”, “Kuvvetli yer hareketlerinin değerlendirilmesi”, “Yapısal hasar değerlendirmesi”, “Geleceğin ihtiyaçlarını karşılamada kullanılabilecek inşaat tekniklerinin değerlendirilmesi” yönelik kentsel planlama ve hızlı konut” ve “Çevresel altyapı”. ve deprem atık yönetimi açısından değerlendirilmesi”.
Türkiye saatiyle 04.17 ve 13.24 sıralarında Pazarcık ve Elbistan merkez üssünde iki depremin (Mw 7.8 ve Mw 7.7) meydana geldiği hatırlatılan raporda, “Bu depremler sonucunda yüzey kırılması geniş bir coğrafyada uydu görüntülerinde haritalandı. Makul kesitlerde yüzey kırığı görülmektedir Fayın tabular yapısı ve izi zeminde bilinen sınırlara yakın olmakla birlikte Çardak Fayı üzerinde sırt ve yamaçlardan ilerlediği morfolojik olarak görülmektedir Arazi izleri ve yüzey kırığı Bu depremin haritası yepyeni bilgiler içeriyor Bölgede birbiriyle ilişkili segmentlerin kayma dağılımı Bu da Amanos Segmentinin 2 bağımsız sarsıntıyla eş zamanlı, Çardak Fayının 2, Pazarcık Segmentinin 1 ve Gölbaşı Segmentinin 1 depremle kırıldığını gösteriyor. . Diğer bir çekici unsur ise Türkiye diri fay haritası ve yüzey kırıklarının birbiri üzerine binmemesi ve farklı alanlardan geçmesidir.” ifadelerine yer verildi.
Raporda, 6 Şubat Nurdağı-Pazarcık ve Ekinözü sarsıntılarının aletsel moment büyüklüklerinin, uzak ve yakın alan sismolojik (BB ve SGM) ve jeodezik (BB ve SGM) ortak ters analizi ile sırasıyla 7,8 ve 7,7 olarak hesaplandığı belirtildi. GPS) bilgi ve gözlemler.
Açıklamada, çoklu veri setlerine dayalı yırtılma atım modellerinin, birden fazla fay segmentinin ortasında yaklaşık 8-10 metre değişen iki depremin yer değiştirme maliyetlerini verdiği ve saha gözlemleriyle uyumlu olduğu belirtildi. ve 60 saniye olduğu belirtildi.
Statik değerlendirmeye göre en büyük yatay yer değiştirmenin her iki sarsıntıdan sonra Ekinözü istasyonunda 4,7 metre, yatay yer değiştirme değerlerinin ise Malatya, Gaziantep ve Osmaniye istasyonlarında sırasıyla 69,9, 39,6 ve 29,2 santimetre olduğu belirtildi. Raporda, kinematik değerlendirmelerden elde edilen sonuçların genel olarak statik değerlendirme sonuçlarını desteklediği vurgulandı.
Raporda, ivmeölçerlerin ve bunların yerleştirildiği binaların deprem anında hasar görmesi nedeniyle bazı istasyonlardan güvenilir veri alınamadığına dikkat çekildi.
En belirgin yıkım nedenleri
Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde sırasıyla 7,8 ve 7,7 büyüklüğündeki şiddetli depremlerde Doğu Anadolu Fay Hattı üzerindeki 10 ilde çok sayıda betonarme yapının yıkılarak enkaz haline geldiğini hatırlatan şu değerlendirmelere yer verildi:
“Yıkılan binaların çökmesi hakkında birçok parametre aktif olmakla birlikte, binaların yaşı, temellerin taşıma gücünün düşük olması, inşaatta kullanılan malzemelerin kalitesi, kolon ve kirişlerin kesit boyutlarının yetersizliği ve donatı ölçüleri, yapılmamış olmaları, diğer imalat kusurları ve bitişik düzende inşa edilen binaların kat kotlarının farklı olması gibi hususlar en bariz yıkım sebepleri olarak görülmüştür.
Kahramanmaraş ve Adıyaman’da harabe durumdaki yapıların büyük çoğunluğunun birinci katlarının ya tamamen ya da kısmen döşeme sistemi haline geldiği, tüm katların sandviç şeklinde üst üste ya da yana dönerek çöktüğü görülmüştür. tamamen veya kısmen. Hatay-Antakya ve Adıyaman-Gölbaşı gibi alanlarda da temel sisteminin özelliklerine bağlı olarak ya da temelin sıvılaştırma etkisi nedeniyle yapıların temele batarak eğik bir konumda çöktüğü gözlenmiştir. binanın tamamı eğilir veya kısmen sıvılaşmış zemine batar. Bu depremler sonucunda, betonarme binalar gibi tüm yapıların, yönetmeliklere uygun olarak, temel kapasiteleri yüksek alanlarda projesine uygun olarak inşa edilen hastaneler ve bazı kamu binaları bir kez daha göstermiştir. Bu tür şiddetli depremler sonucunda binalarda oluşabilecek hasarlar çok sınırlı düzeyde kalabilmektedir.
Olası inşaat teknikleri değerlendirildi.
Depremlerden etkilenen ve 13,5 milyon kişinin yaşadığı bölgenin deprem öncesi ve sonrası durumunu değerlendiren raporda, “İmar gibi mühendislik hizmeti almayan, sağlıksız ve akıl almaz yapı stokunu yasallaştıran düzenlemeler” Bilimsel dayanağı olmayan af, imar barışı uygulamalarına son verilmeli, imar sürecinde doğal eşikler esas alınmalı, Yeni planlama sürecinde bu alanlarda kültür varlıkları dışında yapılaşmaya izin verilmemelidir. . Teklif yapıldı.
Raporda, depremden etkilenen bölgelerde kentin yeniden yapılanma sürecinde yapılacak konutlarda tünel kalıp, prefabrike betonarme evler ve modüler çelik sistemlerle inşa edilen taşıyıcı sistemlerin avantajlarının anlatılması gerektiğine dikkat çekildi. zemin koşulları ve birçok farklı koşul dikkate alınarak birlikte değerlendirilir.
Çevresel altyapı ve beyin sarsıntısı atık yönetimi tartışıldı
Depremlerin üstyapıların yanı sıra altyapılara da zarar verdiğinin belirtildiği raporda, özellikle şebeke ve kanalizasyon boru sınırlarında hasarlar olmak üzere su temini ve atık su tahliyesinde ciddi sorunlar yaşanabileceği kaydedildi.
Bu nedenle depremden sonra su yoluyla bulaşma potansiyeli yüksek bulaşıcı hastalıkların riskinin arttığına dikkat çekilen raporda, depremin önlenmesi için güvenli su temini konusunda teknik önlemlerin alınmasının hayati önem taşıdığı açıklandı. su kaynaklı salgınlar.
Hesaplanan tahmini atık boyutu
Raporda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından depremlerin ardından toplam 13 ilde 16 Şubat prestijiyle yürütülen hasar tespit çalışmaları kapsamında 263 bin 800 bağımsız birimin görev yaptığı belirtildi. 61 bin 722 binada yer alan acil yıkım ihtiyacı olan, ağır hasarlı ve yıkılmış durumda.
Buna göre, deprem atık önleminin ön hesaplamaları yapılarak iller bazında oluşturulacak tahmini atık önleminin hesaplandığı raporda şu bilgilere yer verildi:
“Toplam deprem atık miktarının 50 milyon ton ile 110 milyon ton arasında olacağı tahmin ediliyor. Deprem atıklarının en çok oluşması beklenen iller ise depremden en çok etkilenen Hatay, Kahramanmaraş, Malatya, Gaziantep ve Adıyaman oldu. Bu nedenle bu illerde deprem atıkları için gerekli kesintili ve nihai olması beklenmektedir.Depolama ihtiyacı en üst düzeydedir.Bu bakımdan öncelikle mevcut alanların kalan kapasitesi belirlenmeli ve gerekirse yeni kesintili alanlar yapılmalıdır. ve nihai düzenli depolama alanları belirlenmelidir. Bu iller, üretilen atık miktarına göre Osmaniye, Diyarbakır ve Elazığ tarafından takip edilmektedir. Adana, Kayseri, Kilis, Niğde ve Şanlıurfa için, beyin sarsıntısı atık miktarının nispeten düşük olması nedeniyle, mevcut alanların yeterli olabileceğini, ancak mevcut saha kapasitelerinin denetlenmesi gerekiyor.”
Raporda, binaların yıkılması, taşınması ve atıkların yönetimi sırasında gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması gerektiği vurgulanırken, şunlara dikkat çekildi:
“Deprem atıkları kesikli depolama alanlarına nakledilmeli, atıkların içindeki maddeler ayrıştırılarak büyük oranda yeniden kullanım, geri dönüşüm veya geri kazanım sağlanmalı ve kalan atıklar yönetmelikte belirtilen kararlar çerçevesinde bertaraf edilmelidir. tehlike derecesine göre ilgili düzenlemeler yapılmalıdır.Yetkisiz kişilerin alanlara girişi sınırlandırılmalıdır.Yangın riski nedeniyle özellikle kesintili depolama alanlarında atıklar bariz bir yüksekliğin üzerinde istiflenmemelidir.Gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır. yangın riski gibi durumlar için alınmalıdır.”
Raporda, depremin toplumsal etkilerinin gözlemlenmesi ve onarılması için kısa, orta ve uzun vadeli çalışmaların yapılması gerektiğine dikkat çekildi.
