Korkanlar sadece okyanusta değil, bir iç deniz olan Akdeniz’de de tarih boyunca pek çok korsan yaşamıştır. Üstelik bunların en değerlileri Türk korsanlardı. Sonradan Bahriye Yüzbaşısı olarak tanıdığımız Barbaros Hayreddin Paşa’nın ağabeyidir. Oruç Reis de bu korsanlardan biriydi.Oruç Reis, zaman zaman Osmanlı himayesine girse de içindeki korsanı hep dinlemiştir.
Ömrünü Akdeniz’in tuzlu sularında geçiren Oruç Reis, sayısız savaşa katılmış, sayısız gemiyi batırmış ve birçok bölgeyi ele geçirmiştir. Bir esaret dönemi de yaşamış yüzbaşının en büyük özelliklerinden biri, askerlerini yani leventlerini her zaman kendinden bile fazla düşünmesiydi. Gelin Gelin Oruç Reis’in kim olduğuna daha yakından bakalım.Bakalım kolu neden kesildi, nasıl öldü gibi soruların cevaplarına bakalım.
Oruç Reis kimdir? Yeterince eğitimli, denizle ilgilenen bir çocuk:
Vardari Yâkub Ağa, 1462’de Midilli’nin Osmanlılarla birlikte fethine katılarak adaya değerli katkılarda bulunmuştur. Bonova köyü tımar olarak verilen bir sipahi idi. İshak, Oruç, Hızır ve İlyas adını verdiği dört oğlu oldu. Hızır daha sonra Barbaros Hayreddin Paşa olarak anılacaktır. 1470 yılında dünyaya gelen Hızır’ın ağabeyi Oruç Reis’tir.
Bir adada dünyaya gelen Oruç ve kardeşleri, diğer tüm çocuklar gibi usta bir denizci olarak yetiştirilmişlerdir. Denizciliğin artısı olarak diğer denizci ülkelerden farklıdır. İtalyanca, İspanyolca, Fransızca ve Yunanca öğrendiler.Aralarında en parlak ve en bilgili olan Oruç, kendisine bir tekne alarak Oruç Reis oldu ve Suriye, İskenderiye, Mısır, Trablusgarp ve Anadolu’da mal taşımaya başladı.
Rodos Şövalyeleri tarafından esir alınması Oruç Reis’in hayatını değiştirmiştir:
Oruç Reis ve kardeşi İlyas Reis, her zamanki gibi sefer için Midilli Adası’ndan Trablus’a doğru yola çıkarlar. Rodos Şövalyelerinin gemileriyle karşılaştıklarında çatışma çıktı. İlyas Reis olay yerinde hayatını kaybederkenOruç Reis esir alındı.
Oruç Reis’in Rodos Şövalyeleri tarafından üç yıl boyunca esir tutulduğu söylenir. belirsiz olmasına rağmen Kürek çekerken tutsak olduğu gemi Antalya’ya yanaşırken Bir şekilde kaçtığı söyleniyor. Dönemin kıymetli güçlerinden Memlûk Devleti’ne sığınan Oruç Reis, burada amiral olarak görev yapmıştır. “Yaşama hakkınız, savaşma gücünüz kadardır.” Bütün bu yaşananlardan sonra sözünü söyledi.
Oruç Reis, Osmanlı himayesinde korsanlığa başlıyor:
Memlûk Devleti’nden ayrıldıktan sonra dönemin Manisa Sancağı Beyefendisi Yavuz Sultan Selim’in ağabeyi, Oruç Reis, Şehzade Korkut ile görüştü, Ondan bir savaş gemisi alarak Akdeniz sularına açıldı. Rodos sahilinde beklenmedik bir baskında gemilerini kaybetti.
1511’de Şehzade Korkut’la yeniden karşılaşan Oruç Reis, bu kez daha büyük bir geminin desteğini ve korsanlığın onayını alarak yeniden Akdeniz sularına açılır. Yaşadıklarından büyük ders çıkaran Oruç Reis,Bir Osmanlı denizcisi olarak Akdeniz’de Hristiyanları yaşatmayacağına yemin etmişti.
Avrupa’yı korkutan Oruç Reis’e Barbarossa denilmeye başlandı:
Oruç Reis, faaliyetlerine ilk olarak 1513 yılında Cerbe Adası’nı alarak başlamıştır. Burayı üs olarak kullanan Oruç Reis, Papa kuvvetlerinin savaş gemilerini birer birer ele geçirmeye başladı.İnanılır gibi değildi çünkü Oruç Reis yedekte denilen küçük gemileri kullanırken, Avrupa gemileri piç denilen dev kadırgalardı.
Rivayete göre Oruç Reis, önce Papa’nın bir gemisini ele geçirmiş, ardından İtalyan kıyafetleri giymiş askerleriyle birlikte diğer gemileri bekliyormuş. Kendi gemilerine yanaştığını sanan diğer gemiler ise olay yerinde pusuya düşürülerek teslim oldu. Kızıl sakallı korsan korsanımız Yaptıklarından dolayı Barbaros olarak anılmaya başlandı. Kardeşi Hızır Reis, yani Barbaros Hayrettin Paşa daha sonraları tam adıyla anılacaktır.
Cezayir’in fethi sırasında aldığı yara nedeniyle kolunu kaybetmiştir:
İspanyol Hükümdarı Ferdinand’ın ölümü sonrası yaşanan karışıklıktan yararlanan Oruç Reis, Kardeşleri İlyas ve Hızır’ın desteğini alarak Cezayir’e yelken açtı. Karşısında büyük bir güç gören Oruç Reis’in sol kolundan yaralanmış, kurtarılamayacağı anlaşılınca dirseğinden kesilmesine karar verilmişti. Cezayir’in fethi başarıyla sonuçlandı.
Kolunu kaybeden Oruç Reis’in hırsı ve yiğitliği daha da arttı. Emevileri desteklemek için Kuzey Afrika’ya giden Oruç Reis, İspanyollara karşı Müslümanların yanında yer aldı. onlara hem silah hem de yiyecek gibi diğer temel ihtiyaçları sağladı. Tabii ki, bu onun itibarına katkıda bulundu.
Arkasında tek bir asker bırakmak istemeyen Oruç Reis bu uğurda hayatını kaybetmiştir:
Bu sorunu cesaretle çözemeyeceklerini anlayan İspanyollar, Cezayir’in batısında bir şehre yerleştiler. Telimsan’ın emriyle anlaşarak bölgeyi ele geçirdiler. Oruç Reis, memleketi Cezayir’e dönerek bölgeyi İspanyollara karşı yedi ay savundu. Ancak Telimsam’ın emri halkı yanına çekerek Oruç Reis’i sırtından bıçakladı.
Savunduğu kaleden çıkan Oruç Reis ve adamları zor da olsa saldırıdan kurtuldu. Ancak rivayete göre askerlerinin bir kısmı geride kalmıştır. Onları kurtarmak için tekrar düşmanın ortasına sızmaya çalışmak İspanyollar ve Araplar tarafından pusuya düşürüldü. Yaralanan Oruç Reis kanının son damlasına kadar mücadele etse de hayatını kaybetti.
Rivayete göre İspanya hükümdarı, Oruç Reis’i öldürene büyük bir ödül vereceğini açıklamıştır. Oruç Reis’in kafası kesilerek bal küpüne konularak İspanya’ya götürüldü. Kalan başsız bedeni alan askerler, Sidi Abdurrahman Camii’nin yanında bulunan Sidi Abdurrahman’ın türbesine defnedildi. 1518 yılında öldüğünde henüz 48 yaşında olduğu sanılmaktadır.
Oruç Reis neden değerli bir figür?
Kardeşi Hızır Bey daha sonra Barbaros Hayreddin Paşa adıyla Osmanlı Devleti’nin kaptanı olsa da aslında bu başarının arkasında Oruç Reis’in payı vardır. Akdeniz’de Türklerin ve Müslümanların hakimiyetine kendini adamış ilk denizcilerden biridir. Yaptıkları, Orta Asya’dan Anadolu’ya at süren Türk akıncı beylerinin yaptığına benziyor. Tek fark, gemileri olması, atları olmaması.
Akdeniz’de Türk hakimiyeti kurmaya çalışan korsanlar ve Osmanlı denizcisi Oruç Reis kimdir? Sorusunu cevaplayarak hayatına dair detayları konuştuk. At, gemi, otomobil, uçak; Bir Türk her yerde Türklüğünü konuşturur değil mi?
